Κάστρα των Βυζαντινών

Βυζαντινό κάστρο (Αμβρακία)


Tα κάστρα από την αρχαιότητα κατασκευάζονταν ως οχυρωματικά έργα μιας πόλης. Τα πρώτα  κάστρα κτίστηκαν πάνω σε υπάρχοντα φρούρια. Στο Βυζάντιο το κάστρο είχε καθαρά στρατιωτικό χαρακτήρα και η αποστολή του ήταν η προστασία της αυτοκρατορίας από τις εχθρικές επιδρομές. 

Οι περισσότερες Βυζαντινές πόλεις ήταν εξ ολοκλήρου περιτειχισμένες. Στα κάστρα υπήρχαν οικήματα της φρουράς, οι δεξαμενές νερού, αποθήκες και οι κατοικίες στρατηγού και αξιωματικών. Έξω από το τείχος κατασκευάζονταν μία τάφρος, η οποία εμπόδιζε την πρόσβαση των εχθρών. Τα πιο γνωστά και μεγάλα οχυρωματικά έργα είναι βέβαια αυτά της Κωνσταντινούπολης.

 Η τρομακτική όψη των τειχών, η δυσκολία κατασκευής τους, οι δαιδαλώδεις λαβύρινθοι, οι συρράξεις, η βιαιότητα, πυροδότησαν αιώνιους θρύλους. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι τα φρούρια κατασκευάστηκαν από άτομα με υπερφυσικές ικανότητες. Με την ιδέα ότι τα φρούρια ήταν απαραβίαστα, πολλά επονομάστηκαν σε "Σιδηρόκαστρο". Οι πρωτομάστορες μάλιστα δολοφονούνταν μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής τους, για να μην αποκαλύψουν τα μυστικά περάσματα ή τις κατασκευαστικές ατέλειες του κάστρου.

 Ακούγονται πολλά για τις 101 πόρτες που διέθετε κάθε κάστρο και για το πώς ανακαλύπτονταν μόνο 100. Πάντα υπήρχε μια μυστική πόρτα που συνήθως γινόταν και η αιτία να αλωθεί ένα κάστρο.  Ένας από τους πιο γνωστούς θρύλους που αναφέρεται συχνά και στα ακριτικά τραγούδια, είναι η Ωριά. Σύμφωνα με αυτόν, αρκετά κάστρα τα διαφέντευε μια πανέμορφη πριγκίπισσα  (Ωραία  - Ωριά) και μετονομάστηκαν σε "Κάστρα της Ωριάς". Πολύ συνηθισμένο μοτίβο των ακριτικών τραγουδιών είναι ο Σαρακηνός που καταφέρνει να αλώσει το κάστρο με δόλιο τρόπο για να αρπάξει την Ωριά, αλλά εκείνη γκρεμίζεται  από τις πολεμίστρες, για να μην πέσει στα χέρια του.

Οι δαιδαλώδεις στοές των κάστρων ολοκληρώνουν το μυστήριο ενός κόσμου που ξέρει να κρατάει καλά τα μυστικά του. Στο δίκτυο στοών του κάστρου της Μυτιλήνης ακόμη σώζονται τα συστήματα εξαερισμού και φωτισμού. Οι στοές μπορεί να εκτείνονταν σε απόσταση πολλών χιλιομέτρων και λειτουργούσαν ως έξοδοι διαφυγής ή  να επικοινωνούσαν με άλλους πύργους. Οι ρομαντικοί ισχυρίζονται ότι τα τούνελ χρησίμευαν κυρίως για τις μυστικές επισκέψεις του άρχοντα στη ερωμένη του.

Τα μπουντρούμια αυτά των κάστρων χρησιμοποιήθηκαν και ως φυλακές. Οι τοίχοι ακόμα ηχούν από τα βογκητά των φυλακισμένων στα μπουντρούμια των κάστρων. Οι χειροπέδες που τους ακινητοποιούσαν βρίσκονται σφηνωμένες στις υγρές πέτρες. Οι συνθήκες κράτησης ήταν απάνθρωπες και η δραπέτευση αδύνατη. Τα κάστρα ως φυλακές γνώρισαν πολιτικούς κρατούμενους, ποινικά παράνομους, ιδεολογικά διαφωνούντες κλπ. Η τρομερότερη όλων ήταν η φυλακή της Θεσσαλονίκης, το τρομερό Επταπύργιο, που μετονομάστηκε σε Γεντί Κουλέ. Σε ένα τέτοιο κάστρο, στο κάστρο της Ακροναυπλίας φυλακίστηκε αργότερα και ο αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Τα ελληνικά κάστρα, που είναι διάσπαρτα σε όλη τη χώρα μας, κρύβουν ανεκτίμητους αρχιτεκτονικούς θησαυρούς.

 (αν θέλετε περισσότερες πληροφορίες για τα κάστρα πατήστε εδώ: http://www.pass2greece.gr/afieroma0_det.asp?afieroma_id=19)