Πρωτομαγιά: δεν είναι αργία είναι απεργία!

Η πρώτη του Μάη γιορτάζεται σε όλη την Ελλάδα με εκδρομές στην ανοιξιάτικη φύση. Το μαγιάτικο στεφάνι, φτιαγμένο με αγριολούλουδα είναι ένα από τα πιο όμορφα έθιμα της ελληνικής παράδοσης. Όμως η Πρωτομαγιά δεν είναι μόνο μέρα γιορτής της φύσης, αλλά και μέρα μνήμης για τους μεγάλους εργατικούς αγώνες. Γι' αυτό και ονομάζεται εργατική Πρωτομαγιά.

• 

Την 1η Μαϊου του 1886, στην Αμερική, 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη τη χώρα. Στο Σικάγο συγκεντρώθηκαν εκείνο το πρωί του Σαββάτου, που τότε ήταν εργάσιμη μέρα, πάνω από 80.000 εργάτες με τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους, για να διαδηλώσουν ειρηνικά στην πλατεία Haymarket. Αίτημά τους ήταν η μείωση ωρών εργασίας και σύνθημά τους "Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυσης , οχτώ ώρες ύπνο". Στη γύρω περιοχή είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1350 άτομα, οπλισμένα με πολυβόλα. Περίμεναν το σύνθημα να δράσουν.

(Η σφαγή στην πλατεία Haymarket στο Σικάγο )

Κι ενώ το πλήθος της διαδήλωσης παρακολουθούσε τις οδηγίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης, διατάζει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Μια βόμβα έσκασε μέσα από το πλήθος και αστυνομικοί μαζί με μπράβους άρχισαν να χτυπούν τους συγκεντρωμένους, χωρίς διάκριση. Πόσα ακριβώς άτομα σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν δεν έγινε ποτέ γνωστό. Οχτώ άτομα, διευθυντές εφημερίδων δικάστηκαν σε μια φτιαχτή δίκη και καταδικάστηκαν σε θάνατο.

Μετά από αυτή την αιματηρή διαδήλωση, στο Παρίσι το 1898, οι ηγέτες των εργατικών και σοσιαλιστικών κινημάτων καθιέρωσαν ομόφωνα την εργατική Πρωτομαγιά σε ανάμνηση του αγώνα των εργατών στο Σικάγο.
Στην Ελλάδα η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση έγινε το 1892, από τον σοσιαλιστικό σύλλογο του Καλέργη. Την επόμενη χρονιά (1893), 2000 έλληνες διαδήλωσαν ζητώντας οχτάωρο εργασίας, αργία την Κυριακή και κρατική ασφάλιση στα θύματα ργατικών ατυχημάτων. Το 1894 γίνεται πάλι μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που καταλήγει με συλλήψεις. Μεταξύ των συλληφθέντων και ο σοσιαλιστής σταύρος Καλλέργης.
Το 1936 στη Θεσσαλονίκη χωροφύλακες και στρατιώτες πυροβόλησαν διαδηλωτές καπνεργάτες, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 12 άτομα και να τραυματιστούν 300. Οι δολοφονίες των εργατών αυτών αποτέλεσαν την έμπνευση του Γ. Ρίτσου για τον "Επιτάφιο". Στο σημείο αυτό υπάρχει σήμερα το μνημείο του καπνεργάτη.

(Η μάνα του νεκρού Τάσου Τούση μοιρολογεί τον αδικοχαμένο γιο της)

(Πρωτομαγιά, Θεσ/νίκη 1961)

Το 1976, πάλι πρώτη του Μάη πεθαίνει ύποπτα (σε τροχαίο) ο Αλέκος Παναγούλης, σύμβολο αντίστασης κατά της χούντας.